بسم الله النّور
1-دشمن در نگاه قرآن: دشمن در نگاه قرآن با دو واژه ی «عدوّ» 106 مرتبه و «خصم» 18 مرتبه آمده است. و شیطان در آیات بسیاری مصداق «عدو مبین» برای انسان معرفی شده است.
البقرة، 168:
یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلاَلاً طَیِّباً وَ لاَ تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
اى مردم ، از آنچه در زمین است حلال و پاکیزه را بخورید ، و از گامهاى شیطان پیروى مکنید که او دشمن آشکار شماست .
البقرة، 208:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَ لاَ تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
اى کسانى که ایمان آوردهاید ، همگى به اطاعت [ خدا ] درآیید ، و گامهاى شیطان را دنبال مکنید که او براى شما دشمنى آشکار است .
الأنعام، 142:
وَ مِنَ الْأَنْعَامِ حَمُولَةً وَ فَرْشاً کُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ وَ لاَ تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
و [ نیز ] از دامها ، حیوانات بارکش و حیوانات کرک و پشم دهنده را [ پدید آورد ] . از آنچه خدا روزیتان کرده است بخورید ، و از پى گامهاى شیطان مروید که او براى شما دشمنى آشکار است .
الأعراف، 22:
فَدَلاَّهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَ طَفِقَا یَخْصِفَانِ عَلَیْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَ نَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَ لَمْ أَنْهَکُمَا عَنْ تِلْکُمَا الشَّجَرَةِ وَ أَقُلْ لَکُمَا إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمَا عَدُوٌّ مُبِینٌ
پس آن دو را با فریب به سقوط کشانید ; پس چون آن دو از [ میوه ] آن درختِ [ ممنوع ] چشیدند ، برهنگىهایشان بر آنان آشکار شد ، و به چسبانیدن برگ [ هاى درختانِ ] بهشت بر خود آغاز کردند ; و پروردگارشان بر آن دو بانگ بر زد : « مگر شما را از این درخت منع نکردم و به شما نگفتم که در حقیقت شیطان براى شما دشمنى آشکار است . »
یس، 60:
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَنْ لاَ تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
اى فرزندان آدم ، مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید ، زیرا وى دشمن آشکار شماست ؟
الزخرف، 62:
وَ لاَ یَصُدَّنَّکُمُ الشَّیْطَانُ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
و مبادا شیطان شما را از راه به در بَرد ، زیرا او براى شما دشمنى آشکار است .
2- دشمن از نگاه امام خمینی: امام خمینی در صحیفه ی نور 689 مرتبه واژه ی «دشمن» را بدون مشتقاتش به کار برده اند.
همچنین ایشان 329 مرتبه واژه ی «شیطان» را بدون مشتقاتش ذکر کرده اند.
ایشان در تلفیقی هوشمندانه عبارت «شیطان بزرگ» را که حدود 86 مرتبه به کار برده اند بارها در مورد آمریکا استفاده کردند.
در این انقلاب، شیطان بزرگ که امریکاست، شیاطین را با فریاد دور خودش دارد جمع مى کند. و چه بچه شیطان هایى که در ایران هستند و چه شیطان هایى که در خارج هستند، جمع کرده است و هیاهو به راه انداخته است .. (صحیفه امام، ج10، ص: 489)
امروز خیانت هاى زیرزمینى است. یک توطئه هاى زیرزمینى است که توطئه هاى زیرزمینى در همین سفارتخانه ها که هست دارد درست مى شود، که مهمش و عمده اش مالِ شیطان بزرگ است که امریکا باشد. (صحیفه امام ج10 ص493 )
الآن این بساطى که امریکا درآورده است و این هیاهویى که این شیطان بزرگ فریاد مى زند و شیاطین را دور خودش جمع مى کند، این براى این است که دستش کوتاه شده است. دستش از ذخایر ما؛ از منافعى که در اینجا داشت کوتاه شده است. و ترس این را دارد که دیگر تا آخر این کوتاهى باشد، از این جهت توطئه مى کند ... (صحیفه امام ج10 ص 491)
و ...
3- امام خامنه ای: با جستجوی واژه ی «دشمن» در بیانات ایشان به 3285 مرتبه از نتایج جستجوی این واژه می رسیم.
حالا بعضى‌ها روى کلمه‌ى دشمن حسّاسیّت دارند؛ به ما اعتراض میکنند که چرا مدام میگویید دشمن، دشمن؛ درحالى‌که شما قرآن [را] ملاحظه کنید، مى‌بینید اوّل تا آخرِ قرآن چقدر تکرار شده عنوان «شیطان»، عنوان «ابلیس»؛ مکرّر گفته شده، مکرّر تکرار شده. از دشمن که نباید غفلت کرد. دشمن‌دانستنِ دشمن که عیب نیست؛ اینکه ما روى دشمن مدام تکیه میکنیم، معنایش این نیست که از عیوب خودمان و مشکلات درونى خودمان غافلیم؛ (بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها1393/04/11)
چالش درونى براى ملت ما عبارت است از اینکه روحیه و جهت نهضت امام بزرگوار را از نظر دور بداریم و فراموش کنیم و آن را از دست بدهیم؛ این بزرگ‌ترین خطر است. در شناخت دشمنمان اشتباه کنیم؛ در شناخت دوستمان اشتباه کنیم؛ جبهه‌ى دشمن و دوست را با هم مخلوط کنیم، نفهمیم دشمن کیست؛ دوست کیست؛ یا در شناخت دشمن اصلى و فرعى اشتباه بکنیم، این هم خطر است. برادران عزیز، خواهران عزیز، عموم ملت ایران توجه داشته باشند که گاهى یکى با شما دشمنى میکند، اما اگر دقت کنید دشمنىِ او دشمنىِ‌اصلى نیست، تابعى است از یک عامل دیگر، از یک کس دیگر؛ دشمن اصلى را پیدا کنید؛ والا [اگر] انسان با دشمن فرعى سینه‌به‌سینه بشود، هم قواى او تحلیل میرود، هم نتیجه‌ى کارْ نتیجه‌ى مطلوبى نخواهد شد. (بیانات در مراسم بیست و پنجمین سالروز رحلت حضرت امام خمینی1393/03/14)
یک واقعیت دیگری که نباید غفلت کرد، دشمنی دشمنان ما است. از دشمنی دشمن نباید غفلت کرد. به قول سعدی: «دشمن چون از همه حیلتی فرومانَد، سلسله‌ی دوستی بجنبانَد»، آنگاه در دوستی کاری کند که هیچ دشمنی نکرده باشد؛ این را نباید فراموش کنیم؛ این واقعیتی است؛ دشمن ما هستند، دشمن اسلامند، دشمن استقلال ملی ما هستند و دشمن ملت ما هستند به‌خاطر این خصوصیات؛ بله، اگر چنانچه این ملت از انقلاب دست برمیداشت، از اسلام دست برمیداشت، خودش را تسلیم متجاوز و متعدی میکرد، از ملت ما خیلی هم راضی بودند، خیلی هم تعریف میکردند، اما با ملت بدند به‌خاطر این. قَد بَدَتِ البَغضآءُ مِن اَفواهِهِم؛ حرفهایی هم که میزنند، نشان میدهد که چقدر این بغض و دشمنی عمیق است. وَ ما تُخفی صُدورُهُم اَکبَر؛ آن مقداری که میگویند بخشی از آن دشمنی‌ها است که اینها بر زبان می‌آورند، والا آنچه که در دلهای آنها است بمراتب بیشتر است؛ این هم یک واقعیتی است که نباید از یاد برد و نباید فراموش کرد. (بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری1392/12/15)
باید از دشمنی اشرار بیمناک نشویم. دشمنی بالاخره وجود دارد. هیچ ملتی که صاحب حرفی و ایده‌ای باشد و حرکتی بکند، از دشمنی دشمنان مصون نیست. امروز به نظر من اقبال ملت ایران این است که دشمن ملت ایران و دشمنان ملت ایران، جزو بدنام‌ترین‌ها در دنیا هستند. شما ملاحظه کنید، امروز دولت آمریکا در سطح بین‌المللی یک بازیگر خشن و آلوده‌ی به جنایت معرفی شده که واقعیت قضیه هم همین است. در سطح بین‌المللی دولت آمریکا امروز این است: یک بازیگر خشن، آلوده‌ی به جنایت، و بی‌باک از کارهای زشت، و ارتکاب خلاف حقوق ملتها و حقوق انسانها؛ در داخل کشور خودشان هم به‌عنوان یک دولت و یک رژیم دروغگو و مزور معرفی شده [که] وعده میدهد، عمل نمیکند. لذاست که اعتقاد مردم به این دولتها - هم به این رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، هم به رئیس‌جمهور قبلی آمریکا - [در] نظرسنجی‌هایی که از مردم کردند، در حد بسیار پایینی بود؛ نشان میدهد که مردم اینها را قبول ندارند. خب، اینها دشمن ما هستند؛ دشمن ما یک دولت آبرومند، یک دولت حرفِ‌حساب‌دار نیست، اینها هستند. لذا از اینها نبایستی یک بیمی انسان به خودش راه بدهد. و اتکاء به حمایت الهی امر بسیار مهمی است. (بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری1392/12/15)
دشمنان انقلاب ما امروز چه کسانی هستند؟ دشمنان انقلاب چند قدرت فاسد دنیایند که در دنیا بی‌آبرو هستند؛ اینها دشمنان ملّت ایرانند. (بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش1392/11/19)
و ...
4- دشمن در نگاه وزیر امور خارجه ی ایران: ایشان در کتاب آقای سفیر که مجموعه ی خاطراتشان است اشاره می کنند:
«به‌طور کلی کار با نمایندگان کدام کشور برای شما جذاب‌تر یا آرامش‌بخش‌تر بود؟ اساساً پیش می‌آمد که با نماینده یک کشور رابطه دوستانه‌ای داشته باشید؟
من نه‌تنها در آن مقطع، بلکه هیچ‌گاه با نماینده کشوری رابطه‌ای که بتوان آن را صمیمانه نامید نداشتم. کار دیپلماسی بسیار سخت است. در دیپلماسی باید واقع‌بین باشید و نباید کسی را دوست قلمداد کنید. ضمن اینکه باید در مقابل همه تظاهر به دوستی کنید. زمانی که می‌خواستند قطعنامه اول هسته‌ای را علیه ایران تصویب کنند، تصویری از من هست که در کنار سفیر انگلیس می‌خندم. می‌خواستم به آنها نشان دهم که کاری که میکنند، برای ما آخر دنیا نیست. اما این دلیل نمی‌شود که من او را آدم قابل‌اعتمادی بدانم یا کار کردن با وی برایم لذت‌بخش باشد. در دیپلماسی ممکن است کسی از اینکه می‌تواند کاری در جهت منافع کشورش انجام دهد، لذت ببرد، اما درواقع کار بسیار دشواری در پیش دارد. به‌طوری‌که نیاز به فکر و سنجش مداوم وجود دارد. به‌خصوص در دیپلماسی چندجانبه که باید هم‌زمان با 190 کشور کار کرد. در هر بحثی باید حداقل به 15 کشور اصلی از دوستان، مخالفان و رقیبان بیندیشید. من تلاش می‌کنم هیچ‌گاه از واژه دشمن استفاده نکنم.» (آقای سفیر، ص 87-88)
«این امکان منطقی وجود دارد که ما ضمن حفظ اصول و ارزش‌هایمان، مدل خردمندانه‌ای از گفت‌و‌گو و دیالوگ را با تمامی قدرت‌ها از جمله آمریکا و اصولاً غرب داشته باشیم؟
حتماً می‌شود. ما اختلافات اساسی با آمریکا و غرب داریم، همان‌طور که تمام کشورها با یکدیگر اختلافات اساسی دارند، اما این دشمنی نیست، البته ممکن است گروه‌هایی باشند که هنوز نیاز به دشمن دارند، مخصوصاً در آمریکا، برای اینکه بتوانند سیاست‌های خودشان را پیش ببرند. آنها دوستان ما نیستند و ما نباید ابزار و مهمات در اختیار آنها بگذاریم.» (آقای سفیر، ص 358)
ایشان در بهترین احتمال آمریکا و متحدانش را حریف و رقیب می دانند! نه دشمن!
آقای ظریف!
نسبت شما با دشمن شناسی در قرآن کریم، نگاه امام خمینی و امام خامنه ای چیست؟
در این رابطه بخوانید: ریشه یابی رفتار سیاسی ظریف در قبال آمریکا در اندیشه ها و خاطراتش
هاجر پروانه
