بسم الله النّور
ابن فضال از ابن بکیر که می گوید از حضرت صادق -علیه السلام- پرسیدم ایا مؤمن به جذام و پیسی و مثل آن مبتلا می شود. امام -علیه السلام- فرمود:
هَل کُتِبَ البَلاءُ الاّ عَلی المُؤمِنِ
ایا بلا برای کسی غیر از مؤمن نوشته شده است؟
و سدیر صیرفی نیز از امام باقر -علیه السلام- نقل کرده است که به ابی جعفر -علیه السلام- گفتم «ایا مؤ من مبتلا می شود.» فرمود:
هَل یبتَلی اللهُ الاّ المُؤمنِ...
ایا خداوند غیر مؤمن را مبتلا می کند؟
عیسی بن ابی منصور از امام صادق -علیه السلام- روایت کرده:
اِنَّ اللهَ یذودُ المُومِنَ عَمّا یشتَهیهِ کَما یذودُ اَحَدَکَم الغَریبَ عَن اِبِله لَیسَ مِنها.
به راستی که خداوند، مؤمن را از آن چه میل دارد و می خواهد، باز می دارد، همان طور که یکی از شما بیگانه را از شتری که برای او نیست، منع می کنید.
ابو بصیر نیز از امام صادق -علیه السلام- نقل می کند که امیر المؤمنین می فرمود:
إِنَّ البَلاءَ اَسرَعُ اِلی شیعَتِنا مِن السَّیل اِلی قَرارِ الوادِی
همانا بلا به سوی شیعیان ما، با سرعت تر از سیل به زمین پست، نزدیک می شود.
امام باقر -علیه السلام- نیز فرموده است:
إنَّ اللهَ عزَّوجلَّ لَیتعاهدَ المُؤمن بِالبَلاءِ کَما یتعاهَدُ الرَّجلُ اَهلهُ بالهَدیةِ مِن الغِیبَةِ وَ یحمیه کَما یحمی الطَّبیبُ المَریضَ.
به درستی که خداوند عزیز و با جلالت، بندة مؤمن را با بلا و گرفتاری مورد لطف قرار می دهد؛ همان طور که مرد، هنگام سفر، خانواده اش را با فرستادن هدیه مورد لطف قرار می دهد و بر مؤمن داغ می گذارد، همان طور که طبیب بر بیمار.
قال رسول الله صلی الله علیه وآله:
انَّ اللهَ لَیغذِی عَبدَه المُومنَ بِالبَلاءِ کَما تَغذی الوالِدةُ ولدَها باللَّبَنِ
خداوند، بندة مؤمن خود را با بلا و گرفتاری تغذیه می کند؛ همچنان که مادر، فرزند خود را با شیر.
حق تعالی برای پیامبر -صلی الله علیه و آله- دو گونه ابتلا را از جهت مصادیق دنیایی این گونه تفکیک کرده است:
ای محمد! اگر بنده ای را دوست بدارم، او را با سه چیز مواجه می سازم: دلش را غمگین، بدنش را بیمار و دستش را از بهرة دنیا تهی می کنم... و آن گاه که بر بنده ای خشم گیرم، او را با سه حالت همراه می کنم: دلش را شاد، بدنش را سلامت و دستش را از بهره های دنیا پر می کنم.
از امام صادق -علیه السلام- روایت شده:
إِنَّ اَهلَ الحَقِّ لَم یزالوا مُنذُ کانوا فی شِدَّةٍ أَمّا إِنَّ ذلکَ اِلی مُدَةٍ قَلیلةٍ وَ عافیةٍ طَویلَةٍ
به راستی که اهل حق، همواره در سختی هستند؛ اما آن، تا زمانی کوتاه و آسایشی بلند مدت است.
برنامة آزمون الهی مؤمنان و کافران به رنج و نعمت در دنیا، در نمونه ای از فرمایشات امام جعفر صادق -علیه السلام- به خوبی نشان داده شده است: روزی دو فرشته از آسمان به زمین می آمدند که یکدیگر را ملاقات کردند. یکی به دیگری گفت: «برای چه کاری فرو می ایی.» پاسخ داد: «خداوند، مرا م‍أمور کرده است که به دریای نیل بروم و یک ماهی نادر را برای حاکمی ستمگر که به آن میل پیدا کرده است، بالا بیاورم، تا او در کفرش به نهایت آرزوی دنیایی برسد. تو برای چه کاری می روی؟» فرشتة دیگر پاسخ داد: «من مامورم کاری شگفت انگیزتر از کار تو انجام دهم. به سوی بنده مؤمنی می روم که روزه دار و نمازگزار بوده و دعا و صدایش در آسمان شناخته شده است. می روم تا ظرف غذایش را که برای افطار آماده کرده است، بریزم تا به نهایت آزمون در ایمانش برسد».
بنابراین هر بلایی که برای آزمودگی مؤمن به او می رسد، آثار پر برکت آن برایش ذخیره می شود.
«اگر خدا بنده ای را دوست بدارد، به شدت او را در بلا غرق می کند»؛ پس « مؤمن از رنج های دنیا در امان نیست؛ اما از نابینایی و بدبختی آخرت در امان است»؛
حضرت سجاد -علیه السلام- فرمودند:
اِنّی لاُکرِهُ للرَّجُلِ أَن یعافی فِی الدُّنیا فَلا یصیبَهُ شَیءٌ مِن المَصائِب 40
همانا نمی پسندم برای کسی که در دنیا سلامت و آسوده باشد و از حوادث دنیا چیزی به او برخورد نکند.
روزی پیامبر -صلی الله علیه و آله- دعوت شد؛ وقتی وارد منزل میزبان شد، به مرغی که بالای دیوار بود نگاه کرد. او تخمی گذاشت که از بالا روی میخی افتاد که در دیوار بود و همانجا ماند و نشکست. رسول الله صلی الله علیه وآله شگفت زده شد آن مرد گفت: ایا از این حادثه تعجب می کنید؟ «به خدایی که شما را به حق مبعوث کرده است هیچ گاه مصیبتی به من نمی رسد». پیامبر برخاست و چیزی نخورد و فرمود:
مَن لَم یرزَأ فَماللهِ فیهِ مِن حاجَةٍ 41
کسی که رنجی به او نمی رسد، خداوند کاری به او ندارد.
پ.ن 1: آیا ما مومنیم؟!
پ.ن 2: جایگاه بلا و ابتلاء و خوشی و شادی در ساخت جامعه ی ایمانی چیست؟
لینک منبع: مراتب آزمون های الهی
